Alternatieven

binnen school

​Versnellen
Het grote voordeel van versnellen is uiteraard dat kinderen in hun eigen tempo kunnen doorwerken. In de praktijk is dit niet altijd even haalbaar:
  • Docenten moeten toetsen hebben klaarliggen op het moment dat het kind klaar is met een onderdeel.
  • De docent moet die toets vervolgens niet kwijtraken, omdat hij niet standaard bij de klassentoetsen ligt.
  • Het kind moet het niet te vervelend vinden om anders te zijn dan de rest van de klas.
  • Het kind moet in staat zijn zich het lesmateriaal goed eigen te maken. Hele intelligente kinderen hebben nogal eens moeite met de beschreven methoden. Ze redden zich een heel eind, maar lopen vast als hun eigen strategieën niet meer blijken te werken en ze door hun hink stap sprong vermogen bepaalde delen van de methode hebben overgeslagen. Daardoor ontstaan hiaten in hun kennis, die niet zo makkelijk te repareren zijn. Er is dus 1 op 1 begeleiding nodig om het proces te controleren. Dat kunnen ouders zelf doen, een docent als daar tijd een aandacht voor is, of een ingeschakelde hoogbegaafden coach.
Dat betekent meestal dat je als ouders tijd moet investeren door veel met school te praten of je kind te ondersteunen in het regelen van zijn of haar zaken, plannen van huiswerk en het oplossen van problemen, die ontstaan door een afwijkend rooster. Uiteraard kun je deze zorg ook inkopen.
​
Verbreden
Voorwaarde: actieve begeleiding van minimaal 1 uur per week van docenten die daar speciaal voor vrijgemaakt zijn. De meeste school bieden het wel aan, maar hebben het geld niet voor deze begeleiding en daarom zijn dergelijke programma's met name voor jongens gedoemd te mislukken.

Vertragen
Soms helpt het kinderen stress in relatie tot school of huiswerk te hanteren door zoveel mogelijk druk van buitenaf weg tehalente hebben, door hen de mogelijkheid te geven twee jaar te doen over één jaar. 

Afstromen
Veel hoogbegaafde leerlingen maken het VWO niet af en stromen af naar de HAVO of MAVO. De vraag is of dat zo erg is. Ook hiervoor geldt weer, wat zijn de behoeftes van het kind? Als het graag buiten is of met zijn handen bezig is, kan een MBO-opleiding, hoewel cognitief ernstig onder niveau, bijvoorbeeld op emotioneel vlak bieden wat het kind plezier geeft.
  • voordeel: haalt de druk eraf
  • nadeel: onderwijstraject duurt langer als het kind uiteindelijk wel wil studeren

buiten school

Gamen/Hobbies
School is slechts een deel van het leven. En als schoolwerk niet veel tijd vraagt omdat het kind zo slim is, kan hij of zij een aangename hoeveelheid tijd besteden aan zaken die hij of zij wel leuk vindt, zoals gamen, youtube filmpjes maken, sporten, of wat dan ook. En ​waarom niet? Het kind kan zijn hele leven nog hard werken.
Het is overigens een vergissing te denken dat hij of zij dat harde werken en doorzetten op school moet leren, want voor de school hebben ze nooit gekozen, maar voor hun hobby wel. Laat ze daarin dan leren doorzetten en problemen overwinnen.

Volwassenonderwijs
Volwassenonderwijs (vavo) wordt niet overal aangeboden. Als het wordt aangeboden is de minimumleeftijd meestal 18 jaar. Toch willen sommige scholen uitzonderingen maken. Als je 16 of 17 jaar bent, kan in overleg met de school soms toegang worden verkregen tot volwassenonderwijs. Meer info staat onder andere op de site van ouders en onderwijs.
Voor sommige kinderen is dit een oplossing. De dynamiek in een klas met volwassenen is anders en de motivatie over het algemeen hoog.

Thuisonderwijs 
Meer informatie staat bijvoorbeeld op: http://ditisthuisonderwijs.nl/faq/
Thuisonderwijs wordt in Nederland vooral toegestaan vanwege religieuze redenen en moet al op de basisschool worden aangevraagd.

Thuisstudie
Via bijvoorbeeld de LOI of de NHA kunnen kinderen zelfstandig bepaalde vakken afmaken. Ze doen dan staatsexamen en hoeven daarna het vak niet meer op school te volgen. Dat moet dan wel naast het reguliere programma, tenzij de school vrijstelling wil geven voor die specifieke vakken.
​
Je kunt ook het complete onderwijs inkopen. Alleen de NHA en de LOI bieden een volledig VWO (HAVO en MAVO) pakket aan. ​
  • voordeel: eigen planning, eigen tempo, geen energieverlies op school, materiaal is erg logisch opgebouwd en daarom goed zonder onderwijs te volgen, begeleiding door docenten die deels materiaal hebben samengesteld en gewend zijn helder op schrift te communiceren.
  • nadeel: toestemming van de leerplichtambtenaar nodig na onafhankelijk onderzoek door een arts; ouders/kind zelf verantwoordelijk, dus vraagt veel discipline; kosten (NHA kost ongeveer 200-400 euro per vak + examenkosten); geen klas-beleving al kun je een deel daarvan ondervangen door online contacten met klasgenoten of het online studentenplatform van de onderwijsaanbieder.

Kosten: Passend Onderwijs (PO) heeft een potje voor speciale gevallen. Per gemeente mag PO zelf bepalen hoe ze dat potje inzetten. In ons geval (Almere) heeft PO dit potje verdeeld over de scholen. Dat betekent dat er geen geld is voor speciale gevallen die buiten school vallen, met als gevolg dat onderwijs buiten de scholen zelf betaald moet worden.
​​
IVIO
Tijdelijk thuisonderwijs met boeken en methoden van school en mentor-begeleiding
  • voordeel: door school geregeld, omdat dezelfde boeken worden gebruikt kan het kind verder waar het was gebleven en de mentor houdt toezicht op de voortgang.
  • nadeel: erg duur en omdat de aanvraag en de kosten bij de school liggen, zullen de meeste reguliere scholen het daarom niet aanbieden. Het is dan eerst nodig een verwijzing te krijgen van een reguliere school naar het speciaal onderwijs, omdat daar meestal wel toegang tot IVIO is.

Particulier onderwijs 
Met name voor kinderen die in het reguliere onderwijs vastlopen, zijn er speciale scholen opgezet. Bijvoorbeeld IBBO of de school van HIP. Meer informatie over particuliere scholen in Nederland.
  • voordeel: kleine klassen, veel begeleiding
  • nadeel: duur (zo'n 1.500 tot 25.000 euro per jaar). Het is soms mogelijk per vak in te kopen. Dat scheelt uiteraard in de kosten. Het kan zijn dat een deel van de kosten betaald kan worden uit een pgb, maar gemeenten zien schoolproblemen niet altijd als iets wat uit het potje 'jeugdzorg' zou moeten worden betaald. Daarnaast is er vaak veel reistijd, omdat er maar een paar van dergelijke scholen zijn.

Klassen voor thuiszitters
  • Soms heeft het speciaal onderwijs klassen voor thuiszitters, waarbij de aandacht vooral gaat naar het zich weer prettig voelen in een school. Een voorbeeld is de Link-klas van de Ambelt in Zwolle, waar het doel is "dat de leerling weer plezier krijgt in school, zelfvertrouwen krijgt en plezier beleeft aan het contact met medeleerlingen en leerkrachten".
  • Er zijn landelijk meerdere particuliere initiatieven voor opvang van thuiszitters in de vorm van kleine klassen. Er is een landelijk onderzoek naar deze initiatieven gedaan door Movisie. In januari 2019 worden de resultaten gepubliceerd.

'Spijbelen'
Laat je kind zo nu en dan thuis, tenzij het erg gevoelig is voor ritme. Zo nu en dan kan ook betekenen dat het kind maximaal vier dagen per week naar school gaat. De meeste hoogbegaafde kinderen redden het daar ook wel mee. Als minder dagen school in het belang is van het welzijn en de motivatie van het kind is dat wellicht zelfs iets wat met school kan worden afgesproken. Zo niet, meldt hem of haar gewoon ziek.

praktijk

​Een veel genoemd probleem met versnellen is leeftijd. Als ze gaan versnellen, komen ze natuurlijk jonger van school. Mijn zoons hebben altijd gezegd dat ze pas willen studeren als anderen van hun leeftijd ook gaan studeren.
​Toch hoeft versnellen niet te betekenen dat ze voor hun 18e klaar zijn. Ze kunnen ook een paar vakken versnellen en bijvoorbeeld in de 4e examen doen in wiskunde en in de 5e in Nederlands en Engels. De rest van de tijd kunnen ze besteden aan hobbies, sport, gamen of wat dan ook.

​"Peter was vaak ziek door school en moest daardoor veel toetsen op andere momenten maken. In 50% van de gevallen ging daarbij iets mis. Een docent was vergeten de toets ergens neer te leggen, was een toets kwijtgeraakt, zat in een ander lokaal dan op het rooster stond etc. Wij vonden het belangrijk dat hij leerde hoe hij met dergelijke situaties om kon gaan en zelf zaken voor elkaar kon krijgen. Tot op zekere hoogte uiteraard, want wij bleven ook in contact met school. "
​
"Mijn zoon was met een vriend begonnen met een verbredingsproject in de eerste klas (toen ze nog gemotiveerd waren). Ze liepen ergens tegenaan, stelden daarover een vraag via meerdere mailadressen, maar kregen geen reactie. In een mum van tijd waren de verbredingsuren game-uren en trok mijn zoon van 12 de conclusie 'kennelijk zijn wij niet belangrijk genoeg'. Uiteindelijk bleef er een enkel ijverig meisje over wat haar verbredingsproject daadwerkelijk afrondde. Met dit project maakt de school goede sier naar nieuwe leerlingen en ouders die vervolgens ook graag naar die 'excellente school' met dat speciale 'hoogbegaafdenprogramma' gaan."